Fernández de Larrinoa, Kepa 1958-

Gernikako bonbardaketa turismo kulturalaren aurrean. Antropologia sinboliko-politikotik begiratu bat / El bombardeo de Gernika frente al turismo cultural. Una mirada desde la antropología simbólico-política The bombing of Gernika against cultural tourism. A view from symbolic-political anthropology Kepa Fernandez de Larrinoa, Daniel Rementeria Arruza. -- Donostia: Aranzadi Zientzia Elkartea, 2021 - pp. 203-218 - 2021 - 72 . (Munibe Antropologia-Arkeologia).

Esta investigación versa sobre las políticas culturales de la memoria histórica y el patrimonio cultural. Analizamos un conjunto de prácticas museográficas, memorialistas y celebratorias vinculadas a la transmisión de conocimiento histórico traumático de la Guerra Civil Española de 1936-1939. Son manifestaciones culturales creadas con el fin de expresar emociones y sufrimientos colectivos reprimidos y condenados al
silencio por su pertenencia al imaginario sociopolítico de quienes resultaron vencidos en dicha contienda. Pero al mismo tiempo están empezando a formar parte de otros sistemas colectivos de representación cultural, pasando a ser elementos constituyentes de la mercadotecnia turística y la industria del ocio cultural. Hemos analizado el caso de Gernika, y nos hemos adentrado en el terreno de las representaciones y recreaciones culturales, artísticas e históricas que promueven tanto las administraciones como las asociaciones civiles locales que trabajan a favor de la restauración y salvaguarda de la memoria histórica del bombardeo de la villa. Ikerketa honetan memoria historikoaren eta kultur ondarearen politika kulturalak aztertzen ditugu, batez ere 1936-1939ko Espainiako Gerra Zibilaren ezagutza historiko traumatikoaren transmisioarekin lotutako praktika museografikoak, memorialistak eta ospakizunekoak. Emozio eta sufrimendu kolektibo erreprimituak eta isiltasunera kondenatuak adieraztekotan sortutako adierazpen kulturalak dira, gatazka horretan garaituak izan zirenen iruditeria soziopolitikokoak direlako. Baina, aldi berean, kultura-irudikapeneko beste sistema kolektibo batzuen parte izaten hasi dira, hain zuzen ere, turismo-merkataritzaren eta kultura-aisialdiaren industriaren osagaiak.
Horretarako, Gernikako kasua aztertu dugu, eta herriko bonbardaketaren memoria historikoa berreskuratzeko eta babesteko lan egiten duten administrazioek eta elkarte zibilek sustatzen dituzten irudikapen eta birsorkuntza kultural, artistiko eta historikoen eremuan murgildu gara, metodologia etnografikoa erabiliz. This article focusses on cultural policy towards historical memory and cultural heritage. It analyzes several museum, memorialist and celebratory practices which are linked to the transmission of traumatic historical knowledge of the Spanish Civil War of 1936-1939. They are cultural manifestations created in order to express repressed collective emotions and sufferings, most o them condemned to silence due to their belonging to the sociopolitical imaginary of those defeated in the contest. But at the same time, they are beginning to form part of other collective
systems of cultural representation, then to become constituent elements of the tourist marketing and cultural leisure industry.
Based on ethnographic research, the article looks at Gernika (Bizkaia) where the authors study a significant array of cultural, artistic and historical representations as well as recreations promoted by both public administration and the local civil associations that work in favor of the restoration and safeguard of the historical memory of the bombardment of the village.

ISSN 1132-2217 eISSN 2172-4555


Memoria histórica
patrimonio cultural
turismo
museografía